Starzenie to naturalny cykl życia, który niesie ze sobą nie tylko widoczne objawy fizyczne, ale również wiele wyzwań psychicznych. Wymaga ono od nas dostosowania się do nowych realiów i często wiąże się z uczuciem osamotnienia, strachem przed utratą autonomii czy obawami o przyszłość. Starzenie to także czas, kiedy możemy stracić bliskie osoby, ograniczyć naszą aktywność zawodową i społeczną, co w połączeniu ze spadkiem zdrowia może prowadzić do stanów depresyjnych oraz obniżenia poczucia wartości. Jak radzić sobie z tymi trudnościami i kiedy powinniśmy zwrócić się o profesjonalną pomoc?
Wpływ procesu starzenia na psychikę człowieka jest skomplikowany i dotyka różnych aspektów naszego funkcjonowania, takich jak zdolności poznawcze, emocje czy samopoczucie.
Zdolności poznawcze pogarszają się z wiekiem, co objawia się trudnościami w zapamiętywaniu, koncentracji czy szybkości przyswajania informacji i rozwiązywaniu problemów. Jest to wynikiem zmian zachodzących w strukturze neuronów, utraty synaps i dysfunkcji sieci neuronowych [1]. Prędkość tych zmian jest indywidualna dla każdego człowieka.
Starzenie się zwykle prowadzi do zmian w regulacji emocjonalnej. Osoby starsze mogą doświadczać większej stabilności emocjonalnej i lepiej radzić sobie z negatywnymi uczuciami, szczególnie jeśli mają dobre relacje interpersonalne [2]. Niemniej jednak, są one bardziej podatne na poczucie samotności i smutku, zwłaszcza w obliczu straty bliskich lub problemów zdrowotnych. W tym kontekście znaczenie dla utrzymania pozytywnego samopoczucia ma wsparcie społeczne i aktywność społeczna.
Starość to również czas refleksji nad swoim życiem, nad osiągnięciami i niespełnionymi marzeniami. Dla wielu osób może to być okres przewartościowania priorytetów i poszukiwania nowego sensu życia, co nie zawsze kończy się pozytywnymi wynikami.
Akceptacja starzenia się obejmuje także otwartość na zmiany fizyczne, takie jak powstawanie zmarszczek, utrata jędrności skóry, pojawianie się siwych włosów, zmiana metabolizmu, przybranie na wadze czy choroby związane z wiekiem. Wszystko to może negatywnie wpływać na samoocenę, co odzwierciedla rosnące zainteresowanie zabiegami mającymi na celu opóźnienie procesu starzenia oraz chirurgią plastyczną – w 2020 roku wykonano na świecie prawie 25 milionów takich operacji [3].